بیرون زدگی، افتادگی یا بالارفتن پلک سوم که گاهی اوقات به آن چشم گیلاسی گربه هم می‌گویند، بالارفتن غیرطبیعی پلک داخلی است که بین قرنیه و گوشه داخلی پلک در نزدیک‌ترین نقطه به بینی حیوان قرار دارد. در این مقاله آرون‌وت، به علل و علائم بیرون زدگی پلک سوم در گربه می‌پردازیم، و راه‌های درمان را با شما در میان می‌گذاریم.
پلک سوم در گربه چیست؟
گربه‌ها، سگ‌ها و بسیاری از پستانداران دیگر، سه پلک دارند. پلک بالایی، پلک پایینی و پلک سومی که داخل پلک‌های دیگر، در گوشه داخلی حدقه چشم وصل شده است. به این پلک، پلک سوم (Third Eyelid) یا غشای پلکی (Nictitating Membrane) هم می‌گویند.
داخل پلک سوم، غده کوچکی وجود دارد که اشک تولید کرده، و به روان‌کاری چشم کمک می‌کند. ضمن آنکه در برابر آسیب، از چشم محافظت می‌کند. به این صورت که برای ایجاد پوشش دوم روی چشم، در موقع نیاز بسته می‌شود.
البته پلک سوم در حالت طبیعی قابل‌مشاهده نیست. اما اگر گربه‌ای دچار بیرون زدگی پلک سوم شود، کره چشم را تا حدی می‌پوشاند، و می‌توان آن را دید.
علل بیرون زدگی پلک سوم در گربه چه هستند؟
اختلالات متعددی که روی چشم، پلک سوم و بافت‌های نرم پشت چشم تأثیر میگذارند، ممکن است به بیرون‌زدگی پلک سوم منجر شوند.
بنابراین این بیرون‌زدگی، نشان‌دهنده بیماری چشمی دیگری است که مسلما برای تشخیص و درمان آن، باید به دامپزشک متخصص مراجعه کنید.
علل بیرون زدگی پلک سوم به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند، که عبارت‌اند از:
- کاهش یا از بین رفتن عملکرد عصبی ماهیچه‌های پلک سوم و آن‌هایی که کره چشم را احاطه کرده‌اند، به‌خاطر بعضی بیماری‌های عصبی.
- شل شدن عضلات اطراف کره چشم، که کارشان جمع نگه داشتن پلک سوم است، به‌خاطر استفاده از مسکن‌ها، ضعف سلامت جسمانی و غیره.
- ضعیف شدن رباط غده پلک سوم، با بزرگ شدن و افتادگی غده ثانویه، که به‌نام چشم گیلاسی گربه هم شناخته می‌شود.
- هر درد یا دلیل دیگری که باعث عقب‌نشینی چشم به عمق حفره استخوانی در جمجمه یا حدقه چشم شود، مانند کم‌آبی بدن، کاهش وزن یا تغییر در ساختارهای پشت چشم.
- کوچک بودن چشم به‌اندازه غیرطبیعی، که ممکن است به‌خاطر نقص مادرزادی باشد، یا از ضربه‌های شدید یا التهاب ناشی شده باشد.
- وجود توده‌هایی مانند تومور، کیست، عفونت یا التهاب داخل مدار چشم و هل دادن چشم و پلک سوم به‌سمت جلو.
در ادامه به بعضی وضعیت‌ها و بیماری‌های چشم گربه می‌پردازیم که ممکن است به بیرون زدگی پلک سوم منجر شوند. بنابراین درمان آنها، باعث بهبود چشم گیلاسی گربه هم خواهد شد.
خواب‌آلودگی، علت مشاهده پلک سوم در گربه
وقتی گربه خسته یا خیلی آرام است، بهطور طبیعی قسمتی از پلک سومش دیده می‌شود. البته به‌محض بیدار شدن گربه، پلک سوم هم باید جمع شود. اما اگر بعد از بیدار شدن، برای مدت طولانی بالا بماند، حتما پت خود را به دام‌پزشکی ببرید.
بیهوشی بعد از عمل، علت بیرون زدگی پلک سوم
اگر بعد از عملی پزشکی، به پت شما آرام‌بخش داده‌اند، مسلما قسمتی از پلک سوم قابل‌مشاهده است. در واقع به‌خاطر آرامش فیزیکی فراوان، تا حدی چشم گربه را می‌پوشاند.
این اثر تا چند ساعت بعد از بیداری هم ممکن است باقی بماند، اما باید کم‌کم از بین برود. این مسئله طبیعی است، و مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ مگر اینکه پلک سوم در گربه بعد از روز عمل، همچنان برآمده بماند.
ورم ملتحمه، علت چشم گیلاسی گربه
سطح داخلی پلک گربه با غشای نازک و شفافی به‌نام ملتحمه پوشیده شده است. وقتی این بافت ملتهب می‌شود، به آن کنژنکتیویت (Conjunctivitis) یا التهاب ملتحمه یا چشم صورتی گربه می‌گویند، که ناشی از عفونت، آسیب یا آلرژی است.
التهاب ملتحمه ممکن است باعث بیرون زدگی پلک سوم هم بشود. گربه‌های مبتلا به ورم ملتحمه، بهطور معمول با قطره‌های دارویی یا پمادهای حاوی آنتی‌بیوتیک یا استروئید درمان می‌شوند.
زخم قرنیه، علت بیرون زدگی پلک سوم
قرنیه شفاف است و جلوی چشم، یعنی عنبیه و مردمک را می پوشاند. زخم قرنیه (Corneal Ulcer) زخمی روی قرنیه است که باعث تورم و درد چشم شده، و چه‌بسا بیرون زدگی پلک سوم هم به همین دلیل باشد.
زخم قرنیه عارضه‌ای بسیار جدی است و دامپزشک باید بلافاصله به آن رسیدگی کند. چند داروی چشمی و همین‌طور داروی خوراکی برای پت مبتلا به زخم قرنیه تجویز می‌شود.
یوئیت، علت مشاهده پلک سوم در گربه
یوئیت (Uveitis) التهاب بافت یوه چشم است. این التهاب باعث قرمزی چشم شده، و گاهی اوقات دردناک است. این عارضه هم ممکن است باعث چشم گیلاسی گربه بشود.
گلوکوم، علت چشم گیلاسی گربه
گلوکوم (Glaucoma) بیماری چشمی دردناکی است که باعث ایجاد فشار در چشم می‌شود. دلیلش آن است که مایع داخل چشم به‌درستی تخلیه نمی‌شود.
فشار بیش از حد هم باعث آسیب به عصب بینایی شده، چه‌بسا با نابینایی پت منجر شود. پلک سوم در گربه گاهی اوقات از علائم گلوکوم است.
بیشتر بخوانید: التهاب ملتحمه در گربه چگونه درمان می‌شود؟ راهنمای علائم و درمان قرمزی چشم گربه
علائم بیرون زدگی پلک سوم در گربه چه هستند؟
یک چشم یا هر دو چشم گربه به‌صورت هم‌زمان، ممکن است دچار بیرون‌زدگی پلک سوم شوند. برآمدگی و برجستگی غشای داخلی، در گوشه داخلی پلک گربه، اصلی‌ترین علامت این عارضه است.
اینها سایر علائم رایج چشم گیلاسی گربه هستند که باید به آنها دقت کرده، و در صورت مشاهده‌شان، پت خود را به دام‌پزشکی ببرید:
- ریزش مداوم اشک،
- چرت زدن غیرمعمول،
- تغییر اندازه مردمک چشم،
- تغییر اندازه یا موقعیت کره چشم،
- تغییر رنگ یا تغیر شکل پلک سوم گربه.
تشخیص بیرون زدگی پلک سوم در گربه چگونه است؟
وقتی پت خود را به دام‌پزشکی می‌برید، دامپزشک ابتدا معاینه کامل چشمی انجام میدهد که بهطور معمول شامل این موارد است:
- آزمایش رفلکس‌های نوری مردمک،
- آزمون شیرمر (Schirmer Test)،
- آزمایش لکه فلورسین قرنیه (Fluorescein Staining of the Cornea)،
- تونومتری (Tonometry) یا فشارسنجی چشم برای اندازه‌گیری فشار داخل چشم،
- و معاینه داخل چشم با استفاده از ابزار بزرگ‌نمایی.
بعد از این معاینه و آزمایشهای اولیه، ممکن است پت را برای ارزیابی بیشتر با استفاده از ابزار دقیق به چشم‌پزشک دام‌پزشکی ارجاع بدهد.
دامپزشک متخصص ممکن است با استفاده از بی‌حسی موضعی با فورسپس (Forceps)، خود پلک سوم در گربه را هم معاینه کند.
اینها هم سایر آزمایش‌هایی هستند که در صورت نیاز، تجویز خواهند شد:
- معاینه عصبی برای تشخیص وجود بیماری عصبی
- شمارش کامل خون (Complete Blood Count)
- آزمایشهای بیوشیمی در نمونه سرم برای شناسایی علل زمینه‌ای و مشکلات مرتبط
- اشعه ایکس جمجمه برای تعیین وجود مشکل اربیتال استخوانی یا سینوس
- سونوگرافی چشم و بافت‌های نرم داخل مدار پشت چشم
- سی‌تی (CT) اسکن و ام‌آرآی (MRI) چشم، مدار و مغز
بیرون زدگی پلک سوم در گربه چگونه درمان می‌شود؟
گفتیم که بیرون‌زدگی پلک سوم در گربه حتما علتی زمینه‌ای دارد، و از بیماری دیگری ناشی شده است. پس درمان آن، مستلزم تشخیص دقیق علت است.
تا وقتی علت دقیق چشم گیلاسی گربه یا بیرون زدگی پلک سوم مشخص نشود، نمی‌توان درمان را شروع کرد. پس هرگز بدون تجویز دامپزشک، دارویی به پت خود ندهید، چون ممکن است اوضاع را بدتر کند.
بیشتر اوقات این وضعیت به‌صورت موضعی با داروهای ضدالتهابی درمان می‌شود. اما اگر درمان دارویی مؤثر نباشد، جراحی برای بردن غده به جای طبیعی‌اش، یا برداشتن بخشی از غده توصیه می‌شود.
بیشتر بخوانید: راهنمای کامل بیرون زدگی چشم از حدقه یا پروپتوزیس در گربه
جمع‌بندی
پلک سوم گربه به‌ندرت دیده می‌شود. اما اگر دیده شود، بهطور معمول نشانه بیماری دیگری است که رایج‌ترین آنها را در این مقاله بلاگ آرون‌وت نام بردیم. اگر متوجه بیرون زدگی پلک سوم در پت خود شدید، حتما به دام‌پزشکی مراجعه کنید، تا علت اصلی آن بررسی شود.
مجموعه درمانی دام‌پزشکی آرون هم آماده است تا با کامل‌ترین و پیشرفته‌ترین تجهیزات چشم‌پزشکی برای پت‌ها، و حضور نام‌دارترین متخصصان این حوزه، خدمات تشخیصی و درمانی درجه‌یکی برای مشکلات چشمی پت شما ارائه کند.
منابع:
petplace.com
hospitalveterinariglories.com
pinesvet.com
wikihow.com
سوالات متداول
چرا پلک سوم در گربه من از بین نمی‌رود؟
پلک سوم ممکن است ناشی از عفونت، آلرژی یا آسیب چشمی باشد. پس برای تشخیص علت اصلی و درمان آن، حتما به دامپزشک مراجعه کنید.
بهبود بیرون زدگی پلک سوم در گربه چقدر طول میکشد؟
دامپزشک معاینه بالینی و بررسی کامل چشم را انجام میدهد، اما ممکن است آزمایشهای بیشتری نیاز باشد. بسته به تشخیص دامپزشک، ممکن است پت شما به رژیم غذایی یا داروی خاصی نیاز داشته باشد. همه اینها روی مدت بهبودی تأثیر میگذارند. اما بهطور کلی، ممکن است بهبودی کامل تا چهار هفته طول بکشد.