بارداری و زایمان سگ‌ها موضوعی هیجان‌انگیز است. از‌آنجایی‌که بارداری آنها حدود 2 ماه طول می‌کشد، در مدت زمان کمی شاهد به دنیا آمدن توله‌های او خواهید بود. سگ‌ها در موعد مقرر زایمان می‌کنند. سگ‌های مادر باید توانایی زیادی داشته باشند تا بتوانند بدون هیچ نگرانی‌ای توله‌های خود را به دنیا بیاورند. درصورت وجود عارضه یا بیماری در سگ مادر باید تا موعد زایمان مراقب آن باشیم.
آماده سازی سگ‌ها برای زایمان
بسیاری از سگ‌ها به‌طور طبیعی زایمان می‌کنند. با این حال، برخی از نژادها مانند بولداگ انگلیسی، بولداگ فرانسوی و سگ‌های پوزه کوتاه قادر به زایمان طبیعی نیستند. در این موارد، زایمان سزارین توصیه می‌شود. بنابراین همکاری مناسب با دامپزشک ضروری است.
به‌منظور کمک به زایمان سگ‌ها، در روزهای پایانی بارداری آنها باید محیطی شبیه به لانه پرندگان برای زایمان‌شان ایجاد کنید. این محیط باید گرم و راحت باشد و آنها بتوانند به‌راحتی از توله‌های خود نگه‌داری کنند.
درصورت زایمان سگ‌ها در خانه، هنگام نزدیک شدن به روز زایمان وسایلی مانند قیچی ناخن و چندین حوله تمیز و خشک آماده کنید.
برای جلوگیری از مبتلا شدن سگ مادر به عفونت ناشی از ویروس هرپس، باید آن را سه هفته قبل و سه هفته پس از زایمان از سگ‌های دیگر جدا کنید. این ویروس به‌ندرت باعث بیماری در سگ‌های بالغ می‌شود اما گاهی برای توله سگ‌ها کشنده است.
دمای بدن سگ‌های باردار 24 ساعت پس از زایمان به زیر 100 درجه فارنهایت می‌رسد. بنابراین چند روز قبل از زایمان، دمای بدن آنها را اندازه گیری کنید. معمولاً دقیق‌ترین دمای بدن سگ‌ها دمای مقعدی آنها است.
قبل از زایمان سگ خود، با دامپزشک در ارتباط باشید؛ زیرا زایمان آن اغلب در طول شب انجام می‌شود.
در این مواقع میتوانید از دامپزشکان ما در آرون کمک بگیرید.
نشانه‌های زایمان سگ‌ها
هنگام به پایان رسیدن روزهای بارداری سگ‌ها، علائمی مانند کاهش دمای بدن، بی‌قراری، لرز و نفس‌نفس زدن در آنها دیده می‌شوند. در ادامه برخی از این علائم را با جزئیات بیشتر شرح می‌دهیم:
کاهش دمای بدن
کاهش دمای بدن سگ‌ها یکی از علائم اولیه زایمان آنها است. در این مرحله دمای بدن مادر از 38.5 به 37 درجه سانتیگراد می‌رسد. این نشانه به این معناست که بعد از حدود 12 تا 24 ساعت، زایمان رخ می‌دهد.
بنابراین برای آگاهی از زمان زایمان سگ‌ها، دمای آنها به‌ویژه دمای مقعدشان را دو بار در روز با دماسنج اندازه‌گیری کنید. برای انجام این کار میتوانید از دامپزشک نیز کمک بگیرید. اگر متوجه شدید که اندازه‌گیری دمای بدن سگ‌ها باعث ایجاد استرس در آنها می‌شود، لطفاً این کار را متوقف کنید. درواقع در این زمان باید تا حد ممکن سگ‌ها را در آرامش نگه دارید.
بی‌قراری
سگ‌ها در هفته آخر بارداری، کمی بی‌قرار هستند و به ماندن در مکانی آرام و خلوت تمایل دارند. علاوه‌بر این، از دست دادن اشتها و خاراندن خود 12 تا 24 ساعت قبل از زایمان در آنها شایع است.
جابه‌جا کردن لانه
گاهی‌اوقات، سگ‌های باردار ممکن است لانه‌ای را که برای آنها ساخته‌اید به قسمت دیگری منتقل کنند. در این صورت تا حد امکان هیچ مقاومتی در برابر این جابه‌جایی نکنید و آنها را آزاد بگذارید.
استفراغ
داشتن حالت تهوع و استفراغ در سگ‌ها از دیگر علائم زایمان آنها هستند. در این مرحله برای جلوگیری از کم‌آبی بدن باید به آنها آب بیشتری بدهید.
از دست دادن اشتها
بی‌میلی به غذا از نشانه‌های مهم نزدیک شدن به زایمان در سگ‌ها است. اما کاهش اشتهای آنها می‌تواند دلایل دیگری (وجود بیماری) نیز داشته باشد.
لرز
لرز نشانه‌ای از درد و شروع زایمان سگ‌ها است. بروز این نشانه کاملاً طبیعی است و در این مدت باید تمام تلاش خود را برای حفظ آرامش آنها انجام دهید.
نفس‌نفس زدن
نفس‌نفس زدن علامت دیگری از نزدیک شدن به زمان زایمان در سگ‌ها است. آنها در این زمان درد دارند و انقباضات رحم‌شان شروع شده است.
خستگی
سگ‌های باردار بیش‌ازحدِ معمول بی‌حال هستند و کاهش سطح انرژی آنها در نزدیکی زمان زایمان به‌طور واضحی قابل مشاهده است.
انقباض‌های شکم
شروع انقباض‌ها شکمی سگ‌ها نشان از آغاز شدن زایمان دارد. به‌عبارتی، شکم آنها به‌اندازه‌ای سفت می‌شود که با لمس دست قابل احساس است.
تولید شیر
برخی از سگ‌ها قبل از زایمان شروع به تولید شیر می‌کنند. ازطرفی سفت شدن سینه‌های آنها نشانه دیگری از پایان بارداری است.
مدت زمان زایمان سگ‌ها
زایمان سگ‌ها باید حدود 3 تا 12 ساعت پس از شروع انقباض‌ها شکمی انجام شود. زایمان آنها معمولاً در عرض 6 ساعت به پایان می‌رسد و هرگز بیش از 24 ساعت طول نمی‌کشد.
مراحل زایمان سگ‌ها
به‌طورکلی، زایمان سگ‌ها معمولاً ساده است و اغلب عوارضی ندارد. بااینکه باید تا حد امکان در فرآیند زایمان دخالتی نکنید، در این مدت باید در کنار سگ خود باشید تا در صورت بروز هرگونه مشکل به آن کمک کنید. زایمان سگ‌ها به‌طور معمول 3 تا 12 ساعت طول می‌کشد و طی سه مرحله اتفاق میفتد. در ادامه این سه مرحله را بررسی می‌کنیم:
1.انقباض‌های دهانه رحم
به‌منظور آماده شدن برای زایمان، انقباض‌های کوچک و غیر قابل مشاهده‌ای در دهانه رحم رخ می‌دهد و واژن سگ متورم می‌شود.
در این مرحله از زایمان، سگ‌ها بسیار بی‌قرار و ناآرام هستند و علائمی مانند لرز و نفس‌نفس زدن در آنها دیده می‌شوند. این علائم کاملاً طبیعی هستند و جای نگرانی ندارند.
2. زایمان توله‌ها
مرحله دوم به دنیا آمدن توله‌ها است که معمولاً بین 3 تا 12 ساعت و گاهی تا 24 ساعت طول می‌کشد. دمای مقعد مادر با آماده شدن برای زایمان توله‌هایش به حالت عادی برمی‌گردد.
انقباض‌های شدید و به دنبال آن ترشح مایع شفاف از واژن سگ دیده می‌شوند. توله‌ها تقریباً در فاصله 20 دقیقه‌ای از یکدیگر به دنیا می‌آیند. مادر در فاصله‌های زمانی کوتاه بین زایمان توله‌ها استراحت می‌کند و حتی شاید این استراحت تا دو ساعت طول بکشد.
گاهی درصورت طولانی شدن زایمان، سگ مادر در فاصله‌های بین زایمان نیاز به دست‌شویی کردن دارد. بنابراین باید مراقب باشید تا دست‌شویی کردن آن با زایمان توله بعدی هم‌زمان نشود.
در مواردی ترشحات مایل به سبز یا قهوه‌ای نشان‌دهنده جدا شدن جفت است. بعد از رخ دادن این نشانه، باید طی 2 تا 4 ساعت آینده یک توله سگ به دنیا بیاید. در غیر این صورت با دامپزشک تماس بگیرید؛ زیرا احتمالاً در زایمان سگ مشکلی پیش آمده است.
3. خارج شدن جفت
جفت‌ها باید بعد از تولد هر توله‌سگ از بین بروند. در این مرحله باید متوجه شوید که چند جفت از بدن سگ مادر خارج شده است. به‌عبارت دیگر، باید دقت کنید که سگ مادر جفتش را می‌خورد یا جفت در بدنش باقی می‌ماند. هنگام بروز این اتفاق با دامپزشک تماس بگیرید.
کمک به زایمان سگ‌ها
گاهی سگ‌های مادر هنگام زایمان خود نیاز به کمک دارند. درمواقعی احتمال دارد سگ مادر در حال زایمان توله بعدی باشد و توله متولدشده قبلی به کمک نیاز داشته باشد. در این حالت، مکانی را که توله‌سگ در آن قرار دارد، پاک کرده و سریعاً با پارچه‌ای تمیز خشک کنید. سپس به‌آرامی شروع به ماساژ توله کنید تا نفس‌های اولیه خود را بکشد.
اگر سگ مادر توله‌سگ خود را تمیز نکرده باشد، ممکن است در مجاری تنفسی آن مایعات اضافی وجود داشته باشند. در این حالت، انگشت کوچک و تمیز خود را داخل دهان توله‌سگ فرو کنید تا هر چیزی که در مجاری تنفسی‌اش وجود دارد بیرون بیاورد. سپس بینی آن را پاک کنید. به‌علاوه، توله‌سگ را تا حدی با حوله مالش دهید که گریه کند. با این کار مایعات اضافی راه تنفسی‌اش خارج می‌شوند.
تعداد توله‌سگ‌ها بعد از اولین زایمان
سگ‌ها در حالت طبیعی، می‌توانند حدود 1 تا 12 توله‌سگ به دنیا بیاورند. ازطرفی، سگ‌های ماده در دو زایمان اول خود، توله‌های کمتری به دنیا می‌آورند. بنابراین اگر تعداد توله‌های متولدشده کمتر از حد انتظار شما است، نگران نباشید.
مشکلات زایمان سگ‌ها
خوشبختانه، بیشتر سگ‌ها به‌آسانی و به‌تنهایی قادر به زایمان هستند. اما گاهی‌اوقات زایمان آنها با مشکلاتی همراه است. در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم:
- زایمان نکردن 24 ساعت پس از کاهش دمای بدن سگ مادر
- زایمان نکردن تا 20 الی 30 دقیقه پس از انقباض‌های شدید شکمی
- متولد نشدن توله‌سگ‌ها در عرض 4 ساعت پس از دفع ترشحات سبز، قرمز یا قهوه‌ای واژینال مادر
- انقباض‌های ضعیف و فواصل زمانی بیشتر از دو ساعت بین زایمان توله‌ها
- ناتوانی در زایمان هنگام قرار گرفتن توله در خروجی واژن
حتما بخوانید: جلوگیری از بارداری سگ
مراقبت‌های پس از زایمان سگ‌ها
بعد از اتمام زایمان با تهیه کردن غذا و نوشیدنی به سگ مادر رسیدگی کنید. تا حد امکان غذاهای مرطوب و سبکی را که در دوران بارداری به او می‌دادید، در اختیارش بگذارید؛ زیرا در این زمان نیاز به خوردن غذای سبک دارد. به سگ خود هنگام دست‌شویی کردن کمک کنید، او را به بیرون و هوای آزاد ببرید. به‌علاوه، تمام وسایلی را که در حین زایمان کثیف شده‌اند تمیز کنید.
علائم پس از زایمان سگ‌ها
سگ‌ها پس از زایمان (چندساعت، چند روز، چند هفته بعد) علائم و نشانه‌هایی از خود نشان می‌دهند. این نشانه‌ها به ما در درک بهتر وضعیت آنها کمک می‌کنند.
بعد از دیدن هر کدام از این نشانه ها میتوانید با دامپزشان آرون پت تماس بگیرید:
علائم سگ‌ها چند ساعت پس از زایمان
- سگ مادر قادر به خارج کردن تمام جفت‌ها از بدن خود نخواهد بود. درواقع باید جفت‌های خارج‌شده به تعداد توله‌ها باشند.
- علائمی مانند انقباض بدن، عصبی بودن، بی‌قراری، درد هنگام راه رفتن یا تشنج در سگ مادر دیده می‌شوند که ممکن است نشان‌دهنده کمبود کلسیم (هیپوکلسمی) در او باشند.
- از دست دادن اشتها، تب، بی‌حالی یا بی‌میلی به توله‌ها از علائم رایج سگ مادر هستند و نشان از عفونت رحم دارند.
- بااینکه تمامی توله‌ها متولد شده‌اند، سگ مادر به زور زدن ادامه می‌دهد.
علائم سگ‌ها چند روز پس از زایمان
- غدد پستانی سگ مادر معمولاً قرمز، سفت و دردناک است یا ترشحات نوک سینه او، قهوه‌ای، خونی و بدبو هستند.
- سگ مادر بی‌اشتها، افسرده، اسهال است و وزن آن کاهش می‌یابد.
- ترشحات بدبو یا خونی (ترشحات مایل به سیاه یا قرمز) از واژن سگ مادر خارج می‌شوند.
علائم سگ‌ها چند هفته پس از زایمان
تعدادی از توله‌سگ‌ها می‌میرند. صاحبان سگ‌ها معمولاً در این زمان نگران سلامتی توله‌های دیگر هستند. از طرفی توله‌ها افسرده می‌شوند و تمایلی به خوردن غذا ندارند.
کلام پایانی
اکنون با روند زایمان سگ‌ها، علائم نزدیک شدن به زمان وضع حمل و شیوه‌های مراقبت از آنها آشنا شدید.
به یاد داشته باشید که فرآیند زایمان در سگ‌ها برخلاف انسان‌ها راحت است. به‌عبارتی، با رعایت چند نکته می‌توان به زایمان آنها کمک کرد. اما درصورت مشاهده هرگونه مشکل، در اسرع وقت به دامپزشک مراجعه کنید؛ زیرا گاهی انسان‌ها با عدم آگاهی کافی، جان سگ مادر و توله‌هایش را به خطر می‌اندازند.
منابع:
www.purina.co.uk
www.petmd.com