میکسوماتوز یا آبله خرگوش، یک بیماری ویروسی رایج و بسیار عفونی در بین خرگوش‌هاست که میزان مرگ و میر 95 تا 99 درصدی دارد. این ویروس به پوست، چشم، ریه و کبد خرگوش و همچنین اندام تناسلی آنها حمله می‌کند. این بیماری همچنین می‌تواند خرگوش شما را مستعد ابتلا به عفونت‌های دیگر نیز بکند. این ویروس می‌تواند از طریق بندپایانی مانند کک، کنه و پشه به خرگوش‌ها منتقل شود، البته از طریق تماس مستقیم از یک خرگوش به خرگوش دیگر نیز قابل انتقال است.
بیماری میکسوماتوز معمولاً در خرگوش‌های وحشی دیده می‌شود و سپس توسط انگل‌های اختصاصی خرگوش‌ها، به خرگوش‌های اهلی نیز منتقل می‌شود. شکل حاد میکسوماتوز می‌تواند در عرض 10 روز و شکل مزمن آن در عرض دو هفته باعث مرگ خرگوش بشود، اگرچه برخی از خرگوش‌ها از این بیماری جان سالم به در می‌برند. برخلاف عفونت‌های باکتریایی که می‌توانند با موفقیت با آنتی بیوتیک‌ها درمان شوند، میکسوماتوز به راحتی قابل درمان نیست و اغلب کشنده است.
هیچ درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد و درمان‌های حمایتی فقط گاهی اوقات در کمک به کاهش علائم موفق است. با این حال، اقدامات پیشگیرانه مانند واکسیناسیون، داروهای ضد کک و دور نگه داشتن خرگوش از خرگوش‌های وحشی آلوده می تواند به جلوگیری از میکسوماتوز کمک کند.اگر می خواهید با بیشتر بیماری های شایع که در خرگوش ها وجود دارد آشنا شوید حتما مقاله معرفی بیماری خرگوش های خانگی به همراه راه های پیشگیری را مطالعه کنید.
علائم بالینی
عکس خرگوش دارای علائم میکسوماتوز یا آبله خرگوش
بسته به نوع ویروس، ممکن است تا 14 روز طول بکشد تا خرگوش آلوده، علائم را نشان دهد. در طول دوره نهفتگی، رفتار و عادات غذایی خرگوش ممکن است تغییر پیدا کند. هنگامی که ویروس وارد بدن خرگوش می‌شود، معمولاً چشم‌ها، بینی و اندام تناسلی اولین قسمت‌های بدن هستند که تحت تأثیر قرار می‌گیرند. این بیماری ندول‌های پوستی تولید می‌کند. این زائده‌ها ابتدا در محل عفونت ظاهر می‌شوند، سپس تورم در اطراف چشم‌ها و اندام تناسلی و ضایعات پوستی ثانویه نیز ایجاد می‌شود.
در عین حال، ممکن است سرکوب شدید سیستم ایمنی وجود داشته باشد که امکان عفونت‌های باکتریایی ثانویه را فراهم می‌کند، بنابراین علائم ذات الریه در این بیماری شایع است. با پیشرفت بیماری، حیوان افسرده می‌شود و مرگ ناشی از ذات‌الریه معمولاً بین روزهای هشتم تا پانزدهم با بیماری‌زاترین گونه‌های این ویروس اتفاق می‌افتد.
شکل تنفسی این بیماری نیز در مواردی که ضایعات پوستی وجود ندارد گزارش شده است. اگر خرگوش شما به میکسوماتوز آلوده شده باشد، علائم رایجی از جمله موارد زیر را از خود نشان می‌دهد :
- تورم اطراف چشم و گوش
- ترشح شیری رنگ از چشم
- آبریزش بینی
- تورم در اطراف اندام تناسلی
- تکه های جرب
- بی حالی
- از دست دادن اشتها
- تب
- مشکلات تنفسی
بیشتر بخوانید: تومور رحمی در خرگوش ، علت ، علائم ، پیشگیری و درمان آن
این علائم چهره خرگوش شما را زشت می‌کنند. هنگامی که این بیماری به منظور کنترل جمعیت خرگوش‌ها به استرالیا معرفی شد، این بیماری به نرخ مرگ و میر 90٪ رسید، اما انتخاب طبیعی مقاوم ترین حیوانات را زنده نگه داشت و در حال حاضر میزان مرگ و میر کمتر از 50٪ است.
پیشگیری از آبله خرگوش
خرگوش خود را از خرگوش های بیمار دور نگه دارید
یکی از راههای پیشگیری انجام واکسیناسیون است که متاسفانه این کار برای حیوانات اگزوتیک مانند خرگوش‌ها در ایران انجام نمی‌شود. ولی به صورت کلی اگر خرگوش واکسینه نشده باشد و به این بیماری مبتلا شود، بعید است که حتی با بیشترین فرایند‌های درمانی بهبود پیدا کند. در خرگوش‌های واکسینه شده، علائم بسیار خفیف‌تر هستند و فقط به صورت توده‌های پوستی یا دلمه‌هایی روی صورت خرگوش دیده شود. دیگر موارد لازم برای پیشگیری شامل موارد زیر است :
- علوفه خرگوش خود را از مراکز معتبر خریداری کنید.
- برای جلوگیری از ورود حشرات، صفحات توری را در محوطه‌ی بیرونی محفظه خرگوش خودقرار دهید.
- اگر از گربه یا سگ نیز نگهداری می‌کنید، مطمئن شوید که درمان کک و کنه برای آنها به صورت مداوم انجام شده است.
- از ورود خرگوش‌های وحشی به محل زندگی خود جلوگیری کنید.
- اطمینان از اینکه در باغ شما مناطقی از آب راکد وجود ندارد.
- اطمینان حاصل کنید که هیچ چیزی برای جذب حیوانات موذی و پرندگان وحشی محل زندگی شما وجود ندارد.
درمان میکسوماتوز
متأسفانه هیچ درمان اختصاصی برای میکسوماتوز وجود ندارد وتنها درمان‌های حمایتی به منظور کاهش علائم بالینی می‌تواند انجام شود، بنابراین پیشگیری اهمیت زیادی دارد.پیشنهاد می کنم مقاله درمان سفلیس در خرگوش‌ها ، علت ، علائم ، پیشگیری از آن را حتما مطالعه کنید.
تشخیص
تشخیص با جداسازی ویروس یا با روش‌های آزمایشگاهی تایید می‌شود. جداسازی ویروس معمولاً با کشت ویروس در رده های سلولی مناسب انجام می‌شود. آزمایش‌های سرولوژیک آنتی‌بادی‌های ویروس را با استفاده از روش‌های ایمونولوژیکی شناسایی می‌کنند.
بیشتر بخوانید: گلوله‌های مویی در خرگوش ، علت ، علائم ، پیشگیری و درمان آن
آیا میکسوماتوز به انسان و یا سایر حیوانات نیز منتقل می‌شود؟
میکسوماتوز فقط می‌تواند خرگوش ها را تحت تاثیر قرار دهد و نمی‌تواند به انسان یا سایر حیوانات خانگی مانند سگ و گربه منتقل شود. با این حال، اگر همراه خرگوش خود از سگ یا گربه نگهداری می‌کنید، انجام واکسیناسیون برای آنها ضروری است.
منشا ویروس میکسوماتوز
این ویروس از خرگوش‌های وحشی آمریکای جنوبی منشأ می‌گیرد و اولین بار در سال 1898 در اروگوئه جدا شد. از آن زمان در دیگر کشورهای آمریکای جنوبی و در ایالات متحده یافت شده است. ویروس میکسوماتوز در سال 1952 وارد فرانسه شد و به سرعت در سراسر قاره اروپا و در بریتانیا گسترش یافت. میکسوماتوز در سال 1950 ، به صورت عمدی در تلاش برای کنترل جمعیت خرگوش ها، یک گونه غیر بومی که تعداد آنها به گونه ای زیاد شده بود که پستانداران بومی را تهدید می‌کردند، وارد استرالیا شد. این ویروس هرگز در آسیا، جنوب آفریقا یا نیوزلند گزارش نشده است.
نتیجه گیری
خرگوش مبتلا به میکسوماتوز یا آبله خرگوش
میکسوماتوز یک بیماری ویروسی بسیار مسری در خرگوش است که معمولاً کشنده است ولی به انسان و سایر حیوانات منتقل نمی‌شود. گزش حشرات مانند کک، کنه و پشه باعث گسترش بیماری می شود. واکسیناسیون تنها راه محافظت از خرگوش خانگی شما در برابر میکسوماتوز است اما متاسفانه در ایران برای خرگوش‌ها واکسیناسیون انجام نمی‌شود.در انتها پیشنهاد می کنم مقاله چگونه از رشد بیش از حد دندان های خرگوش جلوگیری کنیم؟ را مطالعه کنید.